ေအာက္တိုဘာလရဲ႕ ဒုတိယ တနလၤာေန႕

ေရးသူ- (ကုိ)ေအာင္မုိး၀င္း

ေအာက္တိုဘာလရဲ႕ ဒုတိယ တနလၤာေန႕ကို “ကုိလံဘတ္စ္ေန႔” အၿဖစ္သတ္မွတ္တယ္။ ရံုးပိတ္ရက္အၿဖစ္ေႀကၿငာတယ္။
အေမရိကားကို စေရာက္ခါစတံုးက ရက္အင္ဒီးယန္း စစ္ပြဲမ်ားဘာသာရပ္ကို ေလ့လာခဲ့ဘူးတယ္။ ကိုလံဘတ္စ္ေန႔ ဆိုတာ ဘယ္ေလာက္အၿငင္းပြားဖြယ္ၿဖစ္ခဲ့သလဲ ဆိုတာ ကို အဲ့ဒီက်မွ သိေတာ့တယ္။ ဥပမာ- အေမရိကန္သမိုင္း နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ေတြမွာ Columbus discovered America ဆိုတဲ့စာေႀကာင္းကို ၿမင္တိုင္း၊ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားေတြ နဲ႔ အေမရိကန္သမိုင္းကို နားလည္သူေတြက “ရွာေဖြေတြ႕ရိွသည္” ( Discover) ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို မသံုးဖို႔ ကန္႕ကြက္ႀကတယ္။ Discovery အစား၊ “က်ဴးေက်ာ္သည္” ( invade ) ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ၿပင္ဆင္သံုးစြဲဖို႔ ေတာင္းဆိုႀကတယ္။

တကယ္ေတာ့ သူတို႔ ေၿပာခဲ့သလိုပါပဲ။ အေမရိကားတိုက္က ကိုလံဘတ္စ္ မလာခင္ကတည္းက ရိွေနတာမို႔လား။ ရက္အင္ဒီယန္း စစ္ပြဲ ဘာသာရပ္ဆိုေတာ့ ပိုဆိုးတာေပါ့။ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္မွာ ကိုလံဘတ္တေယာက္ အေမရိကားတိုက္ကို discovery ခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ စကားလံုးပါေနေတာ့၊ အတန္းထဲမွာရိွတဲ့ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားတခ်ိဳ႕က ခံုကို လက္ဝါးနဲ႔ ရိုက္ၿပီး ဒီေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ကို ဘာလို႔ မၿပင္ရတာလဲ ဘာညာ ဆိုၿပီး ၿပႆနာရွာေတာ့တယ္။
ဆရာကလည္း ဟုတ္တယ္။ ဒီ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ဟာ invade ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုပဲ သံုးရမယ္ ဆိုၿပီး အေလ်ာ့ေပးရေတာ့တယ္။ တကယ္ေတာ့ သူတုိ႔ေၿပာေနတာေတြက မမွားပါဘူး။
ကိုလံဘတ္ ထက္ အရင္၊ (၁၁) ရာစုႏွစ္ေလာက္မွာကလည္းက လူၿဖဴေတြ အေမရိကားတိုက္ဆီကို အလည္ေရာက္ခဲ့ဘူးပါတယ္။ ကိုလံဘတ္က (၁၆) ရာစု အစ၊ (၁၅၀၃) ခုႏွစ္ေလာက္က် ေရာက္လာတာကိုး။
ဒါေပမယ့္၊ ကိုလံဘတ္စ္ က ခရစ္ယာန္ဘာသာၿပန္႕ပြားေရး ဦးတည္ခ်က္ကလည္း ပါသလို၊ တဘက္မွာေတာ့ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားေတြကို အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ပစ္ခဲ့တဲ့ သမိုင္းကလည္း ရိွတယ္။
ဒါေႀကာင့္လည္း၊ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု အေနာက္ၿခမ္းေဒသ ( အထူးသၿဖင့္ ရက္အင္ဒီယန္း မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ အားေကာင္းတဲ့ ၿပည္နယ္) ေတြမွာ ကိုလံဘတ္ေန႔ကို ေဒသခံတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေန႔အၿဖစ္ ေၿပာင္းလဲေခၚတြင္ေစတယ္။ ေတာင္ေဒကိုးတားၿပည္နယ္မွာဆိုရင္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ကိုလံဘတ္ေန႔ကို အသိအမွတ္မၿပဳပဲ၊ သူတို႔ရဲ႕ ေန႔အၿဖစ္ သတ္မွတ္ေစတယ္။
မႀကာေသးမီက ဝါရွင္တန္ၿပည္နယ္ ဆီယဲ့တယ္ေဒသ အပါအဝင္၊ မနီဆိုးတားၿပည္နယ္ မွာဆိုရင္လည္းလည္း ကိုလံဘတ္ေန႔အစား၊ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေန႕အၿဖစ္ ေၿပာင္းလဲေခၚဆိုလာခဲ့ႀကတယ္။
နယူးေယာက္အထက္ပိုင္းေဒသ က တကၠသိုလ္ေတြမွာ အခုလို ကိုလံဘတ္စ္ေန႔ကို ေရာက္ၿပီဆိုရင္ ရက္အင္ဒီးယန္း ပစၥည္းေရာင္းတဲ့ ဆိုင္ေတြ နဲ႔ ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ က လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြေဝႀကတယ္။
လူမ်ိဳးစုသုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈ၊ မုဒိမ္းမႈ နဲ႔ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္မႈအတြက္ ကိုလံဘတ္ ကို အေသရရ အရွင္ရရ၊ ဖမ္းဝရမ္းထုတ္ထားတဲ့ ပိုစတာႀကီးလည္း ခ်ိတ္ဆြဲထားေသးတယ္။
တကယ္ေတာ့ ကိုလံဘတ္စ္ေန႔ကို ဆန္႕က်င္ဆႏၵၿပႀကတဲ့ ပြဲေတြက အေမရိကားရဲ႕ ၿပည္နယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေနရာအႏွံ႕။
ဒါေပမယ့္ တဘက္မွာေတာ့ အေမရိကန္- အီတလီ သားေတြကလည္း ကိုလံဘတ္ေန႔ကို ေထာက္ခံကာကြယ္ႀကတယ္။ ကိုလံဘတ္စ္ ရဲ႕ ေက်းဇူးေႀကာင့္ သူတို႔တေတြ အေမရိကားတိုက္မွာ အခုလို ေနထိုင္ခြင့္ရႀကတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။
ႏွစ္ေပါင္း (၅၀၀) ေက်ာ္သြားၿပီ။ အၿငင္းပြားဘြယ္ သမိုင္းေတြက အရိပ္လို ကပ္ပါေနဆဲ။
ေသခ်ာတာ တခုကေတာ့ အလိုေလာဘႀကီးလြန္းတဲ့ ကမၻာမွာ၊ ကိုယ့္ရဲ႕ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းကို မပ်က္သုဥ္းေစခ်င္ရင္၊ ကမၻာနဲ႔ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္တဲ့ နည္းပညာေတြ၊ အသိပညာေတြ ရိွဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ တၿခားႏိုင္ငံက နယ္မခ်ဲ႕ေစခ်င္ရင္ ကိုယ့္ဘာသာ အင္အားႀကီးမားေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အဲ့သလို လုပ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ
အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ ၿပည္သူလူထုအေပၚ ရိုးသားရမယ္။ အၿမင္က်ယ္ရမယ္။
ဦးေဆာင္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ရိွရပါမယ္။