ဧရာ၀တီ သက္ရွည္ က်န္းမာပါေစ

ေရးသူ- စိန္မ်ဳိးျမင့္
(ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္ အတြဲ ၁၊ အမွတ္ ၅၂။)

ဧရာ၀တီျမစ္၏ အထက္ပုိင္း မႏၱေလးနွင့္ဗန္းေမာ္ၾကား ေရေၾကာင္း
ခရီး သြားျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ အဆန္အစုန္ အသြားအျပန္ ခရီးကို (၁၂)ရက္
ၾကာ ေလွေပၚမွာစား ေလွေပၚမွာအိပ္ျဖင့္ သြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သြားခဲ့ခ်ိန္
မွာ ဇန္န၀ါရီလ ဒုတိယႏွင့္ တတိယပတ္အတြင္းျဖစ္၍ ရာသီဥတုက
သာယာလွပါသည္။ ခရီးသြားစဥ္ တစ္ေလွ်ာက္၏ နံနက္ခင္းမ်ား၌
နွင္းျမဴမ်ား ဆုိင္းေနတတ္ခ်ိန္မွလြဲ၍ ေရလမ္းသာပါသည္။ သြားေရာက္ခ်ိန္
မွာ ဧရာ၀တီေရနည္း ခ်ိန္၏ အစပိုင္းျဖစ္သျဖင့္ ေရေၾကာင္းက်ပ္ခ်ိန္ဟု
ဆုိရပါမည္။ စာေရးသူ စီးသြားေသာ ေလွမွာ အလ်ား ေပ(၆၀)ေက်ာ္
ရွိေသာ အလတ္စားေလွျဖစ္ျပီး ေရစူးနွစ္ေတာာင္သာ ရွိသျဖင့္ ေရနည္း
ခ်ိန္တြင္ ခရီးတြင္ေသာ ေလွျဖစ္သည္။

စာေရးသူတုိ႔ ေလွအသြားႏႈန္း မွန္မွန္ျဖင့္ စုန္ဆန္သြားေနခ်ိန္၌ ဧရာ၀တီ
ျမင္ကြင္းသည္ သက္၀င္လႈပ္ရွား လ်က္ရွိသည္ကို ျမင္ေတြ႔ရ၏။ ကုန္စည္
မ်ား ေပါင္းစုံတင္ေဆာင္ထားသည့္ အတန္အသင့္ အရြယ္အစား ေမာ္ေတာ္
ႏွင့္ စက္တပ္ေလွၾကီးမ်ား၊ ထင္းမ်ား၊ သစ္၀ါးမ်ားေပါင္းစုံ တင္ေဆာင္
ထားသည့္ စက္ေလွၾကီးမ်ား၊ တစ္ခ်ိန္က လူစီးသေဘၤာမ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း
ယခုအခါ ကုန္တင္သေဘၤာမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည့္ နွစ္ထပ္သေဘၤာမ်ား၊
သစ္ေဖာင္၊ ၀ါးေဖာင္မ်ား၊ သစ္လုံးတင္စိီဘီၾကီးမ်ား၊ တစ္ခါတစ္ရံ၌
ခရီးသည္တင္သုံးထပ္ သေဘၤာၾကီးမ်ား၊ အျမန္ယာဥ္ဟုေခၚၾကသည့္
ေရွာ္တယ္ေခၚ အင္ဂ်င္အားေကာင္း လွသည့္ လူစီးယာဥ္မ်ား စုန္ဆန္
သြားလာေနၾကသည္ကို ေတြ႔ေနရသည္။ တစ္ဖက္ကမ္းမွ တစ္ဖက္ကမ္း၊
တစ္ဖက္ကမ္းမွ ေရလယ္ေသာင္ ကၽြန္းကုိင္း လုပ္ငန္းမ်ားသို႔ ကူးသန္း
ေနၾကေသာ ေလွငယ္ ေလွလတ္မ်ားကို လူမ်ားသာမက ႏြားကဲ့သုိ႔
လယ္ယာသုံး တိရစၦာန္မ်ားပါတင္၍ ကူးသန္းသြားလာေနၾကသည္။
ဧရာ၀တီသည္ ဤကဲ့သို႔ မနားမေန စီးဆင္းလႈပ္ရွားေနသည္မွာ ယခုမွ
မဟုတ္ သတ္တမ္း ရွည္ၾကာခဲ့ေပျပီ။

ဧရာ၀တီသည္ စာေရးသူတို႔၏ ဘိုးဘြားဘီဘင္ လက္ထက္ အဆက္ဆက္
ကလည္း မေနမနား လႈပ္ရွားခဲ့၏။ စီးဆငး္ခဲ့၏။ ဧရာ၀တီတြင္ သမုိင္း
မွတ္တမ္းမ်ားစြာရွိ၏။ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ၊ စစ္မက္ဆန္ေသာ၊ ျငိမ္၀ပ္ေသာ၊
ေတာ္လွန္ေရးဆန္ေသာ၊ ကုန္သြယ္စီးပြားဆန္ေသာ၊ တရားဓမၼဆန္ေသာ၊
သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ဆန္ေသာ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ားစြာနွင့္အတူ
အျဖစ္သနစ္အေျခအေနေပါင္းစုံတုိ႔ကို ဆုံေတြ႔ေက်ာ္ျဖတ္တာ၀န္ ေက်ပြန္စြာ
ျဖင့္ ဧရာ၀တီသည္ စီးဆင္းခဲ့၏။ စာေရးသူသည္ ခရီးသြားရင္း အေတြးပြား
ေနမိသည္။ မႏၱေလးမွ ဗန္းေမာ္ခရီး၌ ဧရာ၀တီ၏ ျမစ္က်ဥ္းေလးခုအနက္
တတိယနွင့္ ဒုတိယ ျမစ္က်ဥ္းမ်ားအတြင္း ျဖတ္သန္းရသည္။ တေကာင္း၊
တုံငယ္လြင္ျပင္မ်ား အနီးမွလည္းေကာင္း၊ ထီးခ်ိဳင့္၊ ျမေတာင္ ေဒသလုိ
ေတာေတာင္ရပ္၀န္း မ်ားေဘးမွ လည္းေကာင္း ၊ ေရြကူ၊ ေကာင္းတုံတုိ႔
ကဲ့သို႔ လြင္ျပင္မ်ား ၀န္က်င္မွလည္းေကာင္း ျဖတ္သန္းရသည္။

ဧရာ၀တီျမစ္ၾကီး ရွင္သန္လႈပ္ရွားစီးဆင္းခဲ့သည္ကား နွစ္ကာလ ၾကာရွည္
ခဲ့ျပီ။ ဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ား သမုိင္းပညာရွင္မ်ား အဆုိအရ သတ္တမ္း
နွစ္ေပါင္း ၁၅ သန္းမွ် ရွိခဲ့ျပီဆုိ၏။ ဤျမစ္ၾကိီး ဧရာ၀တီဟူေသာ အမည္ျဖင့္
ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္ကပင္ နွစ္ေပါင္း ၁၆၀၀ ေက်ာ္ရွိခဲ့ျပီဟု ဆုိၾက၏။ အာရွ
တုိက္အေရွ႕နွင့္ ေတာင္ပိုင္းေဒသတြင္ ဂဂၤါ၊ ျဗဟၼပုတၱရ၊ မဲေခါင္၊ ျမစ္၀ါ၊
ယန္စီ စသည့္ျမစ္ၾကီးမ်ားနွင့္ နွင့္အတူ ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ သံလြင္၊ ဧရာ၀တီ
တုိ႔သည္ ရွည္လ်ား ေက်ာ္ၾကားေသာျမစ္ၾကီးမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ထုိအထဲတြင္
ဧရာ၀တီသည္ ေခတ္ အဆက္ဆက္၌ ေကာင္းသတင္းေမႊး၊ ေက်ာ္ၾကား
ေသာ ျမစ္ၾကီးျဖစ္၏။

ပထ၀ီ အေနအထားတြင္ ျမန္မာနုိင္ငံအတြင္း အစအဆုံးတည္ရွိျပီး ႏုိင္ငံ၏
အလယ္တည့္တည့္ခန္႔ကို ေျမာက္မွေတာင္သို႔ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းကာ အလ်ား
မုိင္ ၁၃၀၀ ေက်ာ္တည္ရွိသည္။ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး အတြက္ ေရေၾကာင္း
သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး တာ၀န္ကိုလည္း ေက်ပြန္သည္။ ျဖတ္သန္းစီးဆင္း
သြားလာရာ ေဒသမ်ားအတြင္း လူသားမ်ားအတြက္ စုိက္ပ်ိဳးေရး၊ ေသာက္သုံးေရ
အတြက္လည္း ၀န္ေဆာင္သည္။ သဘာ၀ သားငွက္တိရစၦာန္မ်ား အသက္ရွင္
ေနထုိင္ ေပါက္ဖြားမႈအတြက္လည္း တာ၀န္ေက်သည္။ စီးဆင္းပုံကလည္း
မၾကမ္းတမ္း ယဥ္ေက်းသည္။

ထုိျမစ္ၾကီး ဧရာ၀တီနွင့္ပတ္သက္၍ ယခုအခါတြင္အသံမ်ား ထြက္ေပၚလာ
သည္။ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာသည္.။ တကယ္ေတာ့ ဧရာ၀တီ တစ္ခု
တည္း၏ အသံသာ ထြက္ေပၚလာျခင္း မဟုတ္။ ကမၻာၾကီးတစ္ခုလုံး အသံ
မ်ား ထြက္ေပၚလာသည္ ျဖစ္၏။ အသံေကာငး္မဟုတ္၊ ေကာင္းသတင္းမဟုတ္။
ယေန႔ကာလတြင္ ကမၻာၾကီး ပူေႏြးလာေသာ ျပႆနာကို ေနရာအနွံ႔ၾကား
လာၾကရ၏။ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုနွစ္ေက်ာ္မွ စကာ ကမၻာ့၀င္ရုိးစြန္းထိပ္
အာကာသ၌အုိဇုန္းလႊာ ေပါက္ျပဲပ်က္စီးမႈအေၾကာင္းစတင္ အသံထြက္
လာသည္။ ဖန္လုံအိမ္ျပႆနာ ၾကားလာရသည္။ ထို႔ေနာက္ ကာဗြန္ဓါတ္
ျမင့္တက္လာမႈ၊ အပူဓါတ္ ျမင့္တက္လာမႈ၊ အေအးပုိင္းေဒသမွ ေရခဲမ်ား
အရည္ေပ်ာ္ျခင္း ပိုမိုလာမႈ စသည့္ျဖင့္အသံမ်ား က်ယ္ေလာင္ လာသည္။
မ်က္ေမွာက္ ကာလတြင္ ကမၻာရြာၾကီး၌ လူဦးေရမ်ားစြာ တုိးလာေနသည္။
စက္ရုံအလုပ္ရံု ၾကီးမ်ားကလည္း ယခင္ကထက္အဆမ်ားစြားတုိးလာ၏။
ေခတ္မီတိုးတက္လာပါသည္ဆုိသည့္ လူ႔ေလာက၌ သိပၸံနည္းပညာမ်ားႏွင့္
အတူ တုိးတက္လာေသာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၌ ယႏၱရားမ်ား သုံးစြဲမႈ၊ စား၀တ္
ေနထုိင္ ပုိ႔ေဆာင္ သြားလာကုန္ထုတ္ လုပ္ကိုင္မႈမ်ားအတြက္ ေလာင္စာ
သုံးစြဲမႈမွ ေပၚထြက္လာသည့္ အပူေငြ႔၊ ဓာတုအညစ္အေၾကး၊ ကာဗြန္ဓာတ္
မ်ား ပိုမုိလာသျဖင့္ သဘာ၀ေလာကၾကီးႏွင့္ ကမၻာပတ္၀န္းက်င္ကို အဖ်က္
ျဖစ္ေစသည့္ ကိစၥမ်ား ထူေျပာလာ၏။ တစ္ဖက္မွလည္း စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့
ကိစၥေပါင္းစုံ၊ ၀ိသမေလာဘ တုိ႔ေၾကာင့္ သဘာ၀ တရားၾကီး၊ သဘာ၀
ေလာကၾကီး၊ ကမၻာ့ပတ္၀န္းၾကီး၊ ပ်က္စီးညစ္ပတ္လာမႈမ်ားက ေၾကာက္စရာ
ေကာင္းေလာက္ေအာင္ တုိးပြားထူေျပာလာသည္။

ကမၻာေပၚတြင္ ေျမေအာက္ေရေအာက္ သယံဇာတမ်ားကို ထုတ္ယူ သုံးစြဲရာ
၌လည္းေကာင္း၊ ကမၻာ့ ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္ယြင္းေလာက္ေအာင္ စည္းကမ္း
မဲ့မႈမ်ိဳး၊ မဆင္မျခင္ ျပဳလုပ္မႈမ်ား ရွိလာသည္။ လက္ရွိပုံစံအတုိင္း မဆင္မျခင္
ဆက္လက္ခရီးဆက္ၾကမည္ဆုိလွ်င္ ကမၻာပ်က္ကိန္းပင္ ဆုိက္ေရာက္သြား
နုိင္ေပသည္။

ျမစ္ၾကီးမ်ားနွင့္ ပတ္သက္၍မႈ အပ်က္ဘက္သုိ႔ ဦးတည္လာေသာ
အျဖစ္အပ်က္မ်ားက စုံလွ၏။ ဧရာ၀တီနွင့္အျပိဳင္ ထင္ရွားေသာ ေရွ႕တြင္
ဆုိခဲ့သည့္ အိႏၵိယမွ ဂဂၤါ။ တရုတ္၊ ျမန္မာ၊ လာအုိ၊ ထုိင္း၊ ကေမၻာဒီးယား၊
ဗီယက္နမ္တုိ႔ကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေသာ မဲေခါင္တုိ႔မွာ ယခုနွစ္ပုိင္းတြင္
ျပႆနာမ်ား ၾကဳံေနၾကသည္။ ဂဂၤါတြင္ ေရေ၀ေရလဲ ဧရိယာမ်ား
ပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ မိုးေလ၀သ မမွန္မကန္ျဖစ္မႈ၊ မဲေခါင္တြင္ ဆည္မ်ား
တာတမံမ်ား ျပႆနာတုိ႔နွင့္ မုိးေလ၀သ ေဖာက္ျပန္မႈတုိ႔ျဖင့္ သဲေသာင္
မ်ားျဖစ္ထြနး္ျခင္း၊ ေရစီးနည္းပါးသြားျခင္း ျပႆနာမ်ား ေပၚေပါက္
ေနသည္။ ထို႔အတူပင္ ဧရာ၀တီသည္လည္း ေရေၾကာင္း က်န္မာေရး
ထိခို္က္လာေနသည္ဟု သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ပညာရွင္မ်ား
က ဆုိၾကသည္။

ဧရာ၀တီ၏ အေနအထားမွာ မည္မွ်ယိုယြင္း ပ်က္စီးေနျပီနည္းဟု
စာေရးသူခရီးသြားရင္း ေတြးေတာ စဥ္းစားေနမိသည္။ မ်က္ျမင္ေတြ႔ၾကံဳ
ရသည္မ်ားကို သုံးသပ္ေနမိသည္။

စာေရးသူသည္ ဧရာ၀တီျမစ္ အတြင္း ခရီးသြားလားမႈကို နွစ္ေပါင္း
သုံးဆယ့္ငါးနွစ္ခန္႔အတြင္း အၾကိမ္ၾကိမ္ သြားခဲ့ပါသည္။ ျမစ္ေၾကာင္းၾကီး
တစ္ခုလုံးကို အစမွအဆုံး တစ္ၾကိမ္တည္းသြားေရာက္ျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ
အစိတ္အပုိင္းလုိက္ အၾကိမ္ၾကိမ္သြားခဲ့ပါသည္။ သြားေရာက္ခဲ့ေသာ
အၾကိမ္အားလုံးကို ေပါင္းလုိက္ပါက အစအဆုံးတစ္ေခါက္စာမက
ေရာက္ခဲ့ရပါသည္။ အထူးသျဖင့္ မႏၱေလးနွင့္ ဗန္းေမာ္ ခရီးဆုိလွ်င္
အၾကိမ္ၾကိမ္ ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ဧရာ၀တီသာမက ဧရာ၀တီအစ ေမခနွင့္
မလိခအပုိင္းကိုလည္း ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ေရာက္ခဲ့ေသာ ထုိခရီးအၾကိမ္ၾကိမ္
၌ ေျပာင္းလဲေနေသာ ျမင္ကြင္းမ်ား ၾကဳံရပါသည္။ ထုိအထဲတြင္ ဧရာ၀တီ
ျမစ္ဆုံ၏ အထက္ပိုင္း၌ သစ္ေတာမ်ား ေလ်ာ့ပါးသြားေသာ ျမင္ကြင္း
သည္လည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ သစ္ေတာ
ဌာနမွ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား၌ တစ္နုိင္ငံလုံး
၏ သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမႈ ဧရိယာသည္ ၁၉၇၅ ခုနွစ္တြင္ နုိင္ငံအက်ယ္အ၀န္း
၏ ၆၁ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိခဲ့ျပီး ၁၉၈၉ ခုတြင္ ၅၉ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ၁၉၉၈ ခုတြင္
၅၂ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ က်ဆင္းသြားေၾကာင္း သိရသည္။ ထုိအထဲတြင္
ကခ်င္ျပည္နယ္ အထက္ပိုင္း ေမခ၊ မလိချမစ္မ်ား စီးဆင္းရာ
၀န္းက်င္၊ ျမစ္ဖ်ားခံရာ ၀န္းက်င္တုိ႔၌ သစ္ေတာမ်ား သိသိသာသာ
ေလ်ာ့ပါးသြားခဲ့သည္ကုိ စာေရးသူ ေရာက္ရွိခဲ့ခ်ိန္မ်ား ေလ်ာ့ပါး
သြားရျခင္း၌ လူအေနအရပ္မ်ား ခ်ဲ႕ထြင္လာျခင္း၊ စုိက္ပ်ိဳးေရး၊
အလုပ္ရံု၊ စက္ရံုမ်ားခ်ဲ႕ထြင္လာျခင္း၊ စည္းကမး္မဲ့ သစ္ခုတ္ျခင္း၊
ေလာင္စာ အတြက္ လြန္ကဲ့စြာ ထင္းခုတ္ျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္ၾကရာ
သစ္ေတာမ်ား ျပဳန္းတီးမႈရွိခဲ့၏။

-စိန္မ်ိဳးျမင့္
(ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္ အတြဲ ၁။ အမွတ္ ၅၂)

(Wai Maw ၏ facebook စာမ်က္ႏွာမွ ထပ္ဆင့္ကူးယူ ေဖာ္ျပပါသည္။)